ZEYNEP BAYAR
“Bilgi çağı” ya da “dijital çağ” olarak adlandırılan 21. yüzyıl, birçok değerli bilimsel atılımlara sahne olmasına rağmen, dünya çapında toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama amacının bu yüzyılda da yavaş adımlarla ilerlediği görülmektedir.
Türkiye’de her yıl birçok alanda cinsiyet eşitliği oranını ortaya koyan TÜİK’in “İstatistikli Kadın” verileri incelendiğinde ülke olarak daha alınacak çok yol olduğu ortaya çıkıyor.
Örneğin, TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 15 yaş ve üzeri istihdam oranı yüzde 45,2 olarak hesaplanırken, cinsiyet dağılımına göre bu oran kadınlarda yüzde 28, erkeklerde yüzde 62,8’dir. Yapılan birebir araştırmada şirketlerde üst ve orta düzey yönetici pozisyonlarında kadın oranı yüzde 20,7 olarak belirlendi.
Kadın istihdamının düşük olduğu bir ülkede fiyatların ne kadar eşit olduğunu inceleyen Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verileri, Türkiye’nin bu konuda da geri kaldığını gösteriyor. Türkiye’de iş hayatında kadın ve erkek arasındaki ücret farkının yüzde 15 olduğunu ortaya koyan ILO’ya göre, eğitim, mesleki farklılık ve deneyim gibi bireysel özellikler cinsiyetler arasındaki ücret farkının bir kısmını açıklarken, düşük ücretin büyük bir kısmını açıklıyor. cinsiyete dayalı ayrımcılıktan kaynaklanmaktadır.
“BİST 100’deki 26 şirketin yönetim kurullarının tamamı erkek”
Türkiye’de TÜİK dışında kadınların iş dünyasında ne kadar söz sahibi olduğunu ortaya koyan Sabancı Üniversitesi’nin hazırladığı “Yönetim Kurullarında Kadın 2021” raporunda, TÜİK’in yönetim kurullarında kadın oranının yüksek olduğuna dikkat çekildi. Borsa İstanbul’a kayıtlı şirketler azaldı. Buna göre 2020’de yüzde 17 olan bu oran, 2021’de yüzde 16,7’ye geriledi.
Öte yandan BİST 100’de yönetim kurulundaki kadın oranı 2021’de yüzde 15,6’dan yüzde 15,3’e geriledi. Rapora göre maalesef 2021’de BİST 100’de yer alan 26 şirketin yönetim kurullarının tamamı erkekti. .
Cinsiyet eşitsizliğinin sadece iş dünyasında değil, siyasi arenada da var olduğunu kanıtlayan bilgilerden biri de meclisteki kadın milletvekili sayısı oldu. 2023 Mart ayı rakamlarına baktığımızda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki (TBMM) 577 milletvekilinden sadece 100’ünün kadın milletvekili olduğunu görüyoruz.
Peki dünyada rakamlar nasıl?
İş hayatında kadınlara dünyada erkeklerden yaklaşık yüzde 20 daha az ücret verildiğini kaydeden ILO’ya göre, 2022’de dünya genelinde kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 47,4 olurken, erkeklerde bu oran yüzde 72,3 olarak kaydedildi.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’na (UNFPA) göre dünyada her 5 çocuktan 1’i evli. Çocuk evlilikleri nedeniyle her yıl 12 milyon kız çocuğu başta eğitim ve istihdam olmak üzere birçok temel haktan mahrum kalmaktadır.
Ücret farkının kapatılması küresel ekonomiye 7 trilyon dolar katkıda bulunabilir
Cinsiyetler arası fiyat farkını kapatmanın küresel ekonomiye etkisini hesaplayan uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, iş dünyasında kadının yükselişinde son 10 yılda kısmi ilerleme kaydedildiğini belirtti.
Söz konusu analizde, kadınların işgücüne katılamamasının makroekonomik düzeyde ekonomik kayıplara neden olduğu vurgulanırken, OECD ülkelerinde cinsiyetler arası ücret farkının kapatılmasının küresel ekonomiye 7 trilyon dolar katkı sağlayacağı öngörülüyordu.
Bir sonraki Dünya Kadınlar Günü’nde bilimde, siyasette ve iş dünyasında kadınlara dair daha adil bilgiler paylaşmayı umuyoruz. Bloomberg HT olarak tüm dünyanın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kutluyoruz.
